کد مطلب:31841 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:1435

با زکات، خشم خدا را فروبنشانید











الله الله فی الزكاه!

فانها تطفی ء غضب ربكم.

از خدا درباره ی زكات بترسید. زكات خشم خدایتان را فرومی نشاند.

نكته ی نخست آنكه نماز و زكات پیوسته قرین و همراه عنوان می شوند. چنانچه از 30 آیه شریفه كه در آنها از «زكات» نام برده شده است[1]. 13 آیه همراه با نماز آمده است.

از حضرت امام رضا علیه السلام نقل است كه فرمود:

خداوند به سه چیز فرمان داده است كه همراه با سه چیز دیگر است:

خداوند به نماز و زكات- هر دو- فرمان داده است.

پس هر كس نماز بگزارد اما زكات ندهد، نمازش را هم نمی پذیرند...[2].

نكته ی دیگر آنكه حكم نماز و زكات با هم، پیش از تمام احكام

[صفحه 107]

دیگر، از همان آغاز اسلام عنوان شده و واجب گشته بود.

نكته ی سوم آنكه در معنای زكات می خوانیم:

زكات از «رشد و نمو» برگرفته شده است. چون اخراج زكات از مال، موجب می شود تا بركت و زیادت در دارایی پدید آید و برای نفس آدمی نیز كرم و بخشش را نتیجه می دهد. یا آنكه برگرفته از «زكاء» است، به معنای طهارت و پاكی. چون زكات موجب می شود تا دارایی انسان از ناپاكی و پلیدی پاك شود و نفس آدمی هم از لوث بخل و فرومایگی طاهر گردد.[3].

آیه ی شریفه اشاره به این نكته دارد:

خذ من اموالهم صدقه تطهرهم و تزكیهم بها[4].

از اموال آنان صدقه- زكات- بستان- به این وسیله- طاهر و پاكیزه شان می سازی- و یا رشد و نموشان می دهی.

هر دو معنا در بیانی كوتاه و رسا از حضرت طاهره علیهاالسلام، آمده است:

خداوند زكات را موجب پاكی جانها و رشد و نمو روزی قرار داده است.[5].

تعابیر دیگری هم در آثار زكات آمده است كه برخی از آنها را نقل می كنیم:

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

... زكات اموال خود را بپردازید كه جانهایتان پاك می شود.[6].

حضرت علی علیه السلام فرمود:

[صفحه 108]

دارایی خود را به وسیله ی دادن زكات حفظ و نگهداری كنید.[7].

و نیز فرمود:

هنگامی كه مردم زكات ندهند بركت از تمامی زراعتها و میوه ها و معدنها گرفته می شود.[8].

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود:

امت من تا زمانی كه با یكدیگر دوستی كنند و امانتدار هم باشند و زكات بدهند، پیوسته در خیر و خوشی پایدار می مانند. اما اگر چنین نكنند به قحطی و سختی دچار می شوند.[9].

سخن آخر آنكه زكات فقط منحصر به دارایی نمی شود. به روایتی از امام صادق علیه السلام در این باره توجه كنید:

زكات چشم، دیدن عبرت بین و چشم فروهشتن از شهوات است.

زكات گوش، شنیدن و گوش سپردن به دانش و حكمت و قرآن و فواید دین از حكمت و موعظت و نصیحت است. و نیز دوری جستن از هر آنچه كه شنیدن آن برخلاف اموری است كه برشمردیم مانند دروغ و غیبت و نظایر آن.

زكات زبان، نصیحت مسلمانان، بیدار ساختن غافلان، كثرت تسبیح و ذكر خداوند است.

زكات دست بخشش و دهش و سخاوت است و نیز به

[صفحه 109]

كار انداختن آن در نوشتن علوم دینی و بهره هایی كه مسلمانان در اطاعت خدا از آن بهره مند شوند و همچنین دور داشتن دست از شرور و زشتكاریها.

زكات پا پیمودن راه است در زیارت صالحیهن، كه از حقوق خداوند است.

و نیز رفتن به مجالس ذكر و یاد خدا و اقدام برای اصلاح میان مردم و صله ی رحم و جهاد در راه خدا و خلاصه ی پیمودن هر راهی كه صلاح دل و سلامت دین تو در آن است.[10].

[صفحه 112]


صفحه 107، 108، 109، 112.








    1. البته در دو مورد زكات به معنای دیگری به كار رفته است. كهف/ 81، مریم/ 26.
    2. ان الله عز و جل امر بثلاثه مقرون بها ثلاثه اخری: امر بالصلاه و الزكاه. فمن صلی و لم یزك لم تقبل منه صلاته... (بحارالانوار ج 93 ص 12).
    3. و الزكاه من «زكا الزرع» اذا نما. فان اخراجها یستجلب بركه فی المال، و یثمر للنفس فضیله الكرم او من «الزكاء» بمعنی الطهاره، فانها تطهر المال من الخبث و النفس من البخل. (تفسیر بیضاوی ج 1 ص 97).
    4. توبه/ 103. «تطهرهم» من الذنوب او حب المال المودی بهم الی مثله... «و تزكیهم بها» و تنمی بها حسناتهم و ترفعهم الی منازل المخلصین. (تفسیر بیضاوی ج 2 ص 206).
    5. فجعل الله... الزكاه تزكیه للنفس و نماء فی الرزق. (احتجاج طبرسی ج 1 ص 99).
    6. و ادوا زكاه اموالكم طیبه بما انفسكم. (بحارالانوار ج 93 ص 13).
    7. حصنوا اموالكم بالزكاه. (بحارالانوار ج 93 ص 13).
    8. اذا منعوا الزكاه، منعت الارض بركتها من الزرع و الثمار و المعادن كلها. (بحارالانوار ج 93 ص 15).
    9. لا تزال امتی بخیر ما تحابوا و ادوا الامانه و اتوا الزكاه. فاذا لم یفعلوا ذلك ابتلوا بالقحط و السنین. (بحارالانوار ج 93 ص 14).
    10. بحارالانوار ج 93 ص 7. باب وجوب الزكاه و فضلها و عقاب تركها.